Δημήτρης Χριστόπουλος: Ένας φιλελεύθερος αριστερός
«Οπωσδήποτε ιθαγένεια στα παιδιά που γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν στην Ελλάδα». Το σχόλιο δημοσίευσε ένας πολίτης στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, κάτω από το νομοσχέδιο «Τροποποίηση διατάξεων Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας και άλλες διατάξεις», που έχει αναρτηθεί για δημόσια διαβούλευση ώς τις 25 Μαΐου. Στόχος του νομοσχεδίου είναι η ρύθμιση θεμάτων μεταναστευτικής πολιτικής και απόδοσης ιθαγένειας ιδίως στη δεύτερη γενιά μεταναστών, σε παιδιά ξένων δηλαδή που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα.
Το νομοσχέδιο θεωρείται ιδιαιτέρως τεκμηριωμένο, ώστε να αποφύγει ενστάσεις αντισυνταγματικότητας. Επιπλέον, σε αντίθεση με άλλες νομοθετικές απόπειρες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, έχει προηγηθεί εντατική διαβούλευση με τα άλλα κόμματα, ώστε να εξασφαλιστεί μεγάλη πλειοψηφία όταν εισαχθεί προς ψήφιση στη Βουλή. Επίσης, πίσω από το νομοσχέδιο υπάρχει ένα ιστορικό σωματείο για τη διεκδίκηση των ατομικών δικαιωμάτων: η Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ).
Είναι πολλοί αυτοί που σε βάθος χρόνου έχουν εργαστεί για την απόδοση ιθαγένειας σε παιδιά μεταναστών. Κάποιοι απ' αυτούς συναντήθηκαν το 2005, όταν κατήρτισαν ένα σχέδιο νόμου για τον χωρισμό Εκκλησίας - Κράτους. Εκείνη η απόπειρα δεν είχε τύχη, αλλά επέτρεψε σε μια ομάδα νομικών να συναντηθούν στο πλαίσιο της Ενωσης και να συντονίσουν τη δραστηριότητά τους. Ηταν ο Λάμπρος Μπαλτσιώτης, ο Γρηγόρης Τσιούκας, ο Μιχάλης Τσαπόγας και ο πανταχού παρών Δημήτρης Χριστόπουλος. Στην πορεία συναντήθηκαν με την πολιτική βούληση του καθηγητή Ανδρέα Τάκη όταν ήταν γενικός γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής, του Γιάννη Ραγκούση και του Γιώργου Παπανδρέου, εσχάτως και του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και της αναπληρώτριας υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Τασίας Χριστοδουλοπούλου.
Ο Δημήτρης Χριστόπουλος έχει γεννηθεί το 1969 και δραστηριοποιήθηκε από πολύ νωρίς στον τομέα των μειονοτικών δικαιωμάτων. Είναι παντρεμένος με τη δημοσιογράφο Μαριλένα Κατσίμη και έχει τρία παιδιά. Δραστηριοποιήθηκε για πολλά χρόνια στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΕΔΑ (1997-2013), της οποίας υπήρξε και πρόεδρος (2003-11). Σήμερα είναι αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Επίσης είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου.
Και η πολιτική δραστηριότητά του και η ακαδημαϊκή του τέμνονται με τις διεκδικήσεις μιας Αριστεράς των δικαιωμάτων. Με αυτά τα εφόδια βρέθηκε στο τμήμα της κοινωνίας των πολιτών που στήριξαν την υποψηφιότητα του Γιώργου Καμίνη για τον Δήμο Αθηναίων. Στην πορεία, πάντως, επέλεξε να συνδεθεί περισσότερο με τον ΣΥΡΙΖΑ και υπήρξε υποψήφιος του νυν κυβερνώντος κόμματος στις προηγούμενες ευρωεκλογές. Δεν ήταν μια ανέφελη υποψηφιότητα.
Οταν κατήρτιζε το ευρωψηφοδέλτιό του, ο ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε τη Σαμπιχά Σουλεϊμάν για να εκπροσωπήσει τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Αυτό δημιούργησε πολλές αντιδράσεις. Η Σαμπιχά κατηγορήθηκε ότι συνδέεται με τον ακροδεξιό χώρο και ο Δημήτρης Χριστόπουλος, που αντιτάχθηκε στην υποψηφιότητά της, τη θεωρούσε πρόσωπο που συμβολοποιούσε την προσπάθεια διάσπασης της μειονότητας από τον ελληνικό εθνικισμό. «Αν κάποιοι πρέπει να κοιτάξουν στον καθρέφτη για να αποδώσουν ευθύνες που η μειονότητα, στην πλειοψηφία της, τουρκοποιήθηκε, είναι αυτοί που αίφνης "ανακάλυψαν" τους Τσιγγάνους και τους Πομάκους για να τη διασπάσουν: το ίδιο το ελληνικό κράτος» έγραφε σε μια παρέμβασή του. Τέτοιου τύπου παρεμβάσεις, όμως, δημιουργούν αντιπαλότητες, ιδιαίτερα σε κόμματα που διευρύνονται γρήγορα, ώστε να χρειάζονται στελέχη και εκτός του ιδεολογικού χώρου τους. Και η έκθεση του Δημήτρη Χριστόπουλου με τη Σαμπιχά, η οποία τελικά κόπηκε, έκαψε την υποψηφιότητά του.
Εριστικός; Κάθε άλλο. Αντίπαλος των ολοκληρωτισμών - και προφανώς του ολοκληρωτισμού που εκπροσωπεί η Χρυσή Αυγή. Ανένδοτος υπερασπιστής των απόψεών του, οπαδός των ελευθεριών και των δικαιωμάτων πολιτικών, σεξουαλικών, εθνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων. Το 2013 ήταν ο επιμελητής ενός συλλογικού τόμου με τίτλο «Ο Θεός δεν έχει ανάγκη εισαγγελέα», που διεκδίκησε την ελευθερία στην προσπάθεια της Χρυσής Αυγής να μην ανεβεί ένα έργο, στο θέατρο Χυτήριο, που είχε θεωρηθεί βλάσφημο. Και αυτές τις μέρες κυκλοφορεί επίσης έναν συλλογικό τόμο με τίτλο «"Ολα μπορούν να λεχθούν;" Ή υπάρχουν "εκείνα που δεν λέγονται";». Το θέμα του βιβλίου, μια συζήτηση προσωπικοτήτων, η σκέψη των οποίων κινείται γύρω από θέματα ελευθεριών για την αποτρόπαιη επίθεση των εξτρεμιστών ισλαμιστών κατά του σατιρικού περιοδικού «Charlie Hebdo». Υπάρχουν όρια στην ελευθερία της έκφρασης;
Ο Δημήτρης Χριστόπουλος εκκινεί από τον Ραούλ Βανεγκέμ, έναν ελευθεριακό επαναστάτη στοχαστή. Ωστόσο, συζητεί την άποψη ότι «ναι μεν η ελευθερία της έκφρασης είναι κατοχυρωμένη, πλην όμως καλό είναι να την περιορίζουμε πού και πού για να μη θρηνούμε κάθε τόσο νέα θύματα». Δεν είμαστε, λοιπόν, όλοι «Charlie»; Κατά τον Χριστόπουλο «είναι τόσο σοβαρές και αλυσιδωτές οι επιπτώσεις της επιβολής περιορισμών στην ελευθερία της έκφρασης και της καλλιτεχνικής δημιουργίας, που πιστεύω ότι και στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να αποφεύγονται οι απαγορεύσεις. Και ότι, μόνον εντελώς οριακά, όταν το θιγόμενο δικαίωμα αφορά τον πυρήνα της θρησκευτικής ελευθερίας [...] θα μπορούσαν να γίνουν ανεκτοί κατασταλτικοί και μόνο περιορισμοί».