Μια παραδειγματική συνταγή κρατικής αποτυχίας
ΕΡΤ: ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΥΚΕΤΟ ΣΤΙΣ ΧΕΙΡΟΠΕΔΕΣ-2
του Δημήτρη Χριστόπουλου
Φωτογραφία του Βασίλη Μαθιουδάκη (από τη σελίδα του στο facebook Vassilis Mathioudakis)
Στα
πανεπιστήμια της Ελλάδας, και όχι μόνο, σε μερικά χρόνια, στο μάθημα της
πολιτικής επιστήμης, το λουκέτο στην ΕΡΤ θα διδάσκεται ως κατεξοχήν
παράδειγμα κρατικής αποτυχίας. Λέω «κρατική αποτυχία» και όχι απλώς
«πολιτικό λάθος», υπό την έννοια ότι το λουκέτο υπήρξε:
1. Συνταγή οριστικής διάρρηξης της εμπιστοσύνης με την κοινωνία. Η
κυβέρνηση πλέον, και ορθώς, αντιλαμβάνεται ότι πλειοψηφικό τμήμα της
κοινής γνώμης την εχθρεύεται και, αντίστροφα, αυτό το τμήμα την
αντιλαμβάνεται ως καθολική απειλή. Το λουκέτο στην ΕΡΤ είχε σημαντικό
μερίδιο στην ένταση της πολιτικής ριζοσπαστικοποίησης των ανθρώπων. Το
αποτέλεσμα είναι μια καθολική αδυναμία διαχείρισης των πολιτικών
αποφάσεων μέσα από την αναπαραγωγή συναινέσεων. Η κυβέρνηση γνωρίζει εκ
των προτέρων ότι τέτοιες συναινέσεις δεν υπάρχουν διότι (ξέρει ότι) έχει
χάσει κάθε αξιοπιστία. Έτσι, αντιλαμβάνεται τις σχέσεις με τους πολίτες
ως σχέσεις μόνιμου καταναγκασμού χωρίς εφεδρείες. Το κράτος δεν μπορεί
πια να αποσβέσει τους κοινωνικούς κραδασμούς και για το λόγο αυτόν
αναπόδραστα και προβλέψιμα καταλήγει στα ΜΑΤ. Η δύναμή του είναι η
«πυγμή» του, όπως λέει και ο πρωθυπουργός μας, και όχι το μυαλό του.
2. Συνταγή διάλυσης μια συμμαχικής κυβέρνησης.
Ενέτεινε τις ρωγμές, ρισκάροντας τη διάλυση μιας συμμαχικής κυβέρνησης,
καθώς ο μόνος εταίρος που της έδινε μια κάποια νομιμοποίηση σε ευρύτερα
ακροατήρια την εγκατέλειψε εκθέτοντάς την σε μια κρίση επιβίωσης.
Παρεπόμενη απώλεια είναι ότι ο ίδιος ο εταίρος, κατόπιν αυτού, βρέθηκε
σε μια δική του κρίση ταυτότητας, καθώς πλέον έγινε προφανές και στον
ίδιο ότι ο συγκερασμός που επιχειρούσε διά της συμμετοχής του σε αυτήν
την κυβέρνηση ήταν αδύνατος.
3. Συνταγή επικοινωνιακής ανατροπής του success story.
H απόφαση να κλείσει η ΕΡΤ ήταν η ταφόπλακα της επικοινωνιακής αφήγησης
του success story. Δεν υπήρχε, έκτοτε, περιθώριο προώθησης και
επεξεργασίας επικοινωνιακής στρατηγικής με θέμα την επιτυχία· αντιθέτως,
επανήλθε η επικοινωνία του σκιάχτρου: Σας κάνουμε τη ζωή κόλαση για να
επιβιώσετε». Γνωστή συνταγή από την αρχή.
4. Συνταγή ευτελισμού της εικόνας της χώρας διεθνώς,
που τόσο υποτίθεται νοιάζει αυτούς που κυβερνάνε. Το λουκέτο στην ΕΡΤ
κατέταξε την Ελλάδα σε μια κατηγορία «από μόνη της», ακόμη και στα μυαλά
των πιο σκληρών νεοφιλελεύθερων τεχνοκρατών. Η χώρα έγινε η πρώτη
δημοκρατία που έκλεισε τη δημόσια τηλεόρασή της χωρίς να έχει φτιάξει
άλλη. Κάτι σαν την ΑΕΚ που γκρέμισε το γήπεδό της και τώρα βολοδέρνει
ανέστια στη Γ΄ Εθνική. Η όλη η περιπέτεια όμως απαξίωσε και κάποιους
ανθρώπους που πήγανε στη «Δημόσια Τηλεόραση» για να επιβιώσουν.
Επιπροσθέτως, ευτέλισε και αυτούς που ανέλαβαν να «διορθώσουν το λάθος
του Ιούνη». Ας πρόσεχαν, όμως: η ΔΤ δεν διόρθωσε κανένα λάθος· το
ενέτεινε. Όταν έχεις τηλεόραση και θέλεις να την αλλάξεις, τη
μετατρέπεις σε αυτό που θέλεις. Δεν την κλείνεις, για να ανοίξεις μια
μεταβατική, και μισό χρόνο μετά η Ελλάδα να μην έχει δημόσια τηλεόραση.
Αυτό είναι όνειδος. Δεν τους άρεσε η ΕΡΤ; Ούτε εμένα μου πολυάρεσε —
υποψιάζομαι όμως για διαφορετικούς λόγους στον καθένα μας. Να τη
φτιάχνανε όπως θέλανε και να κρίνονταν από τα αποτελέσματά τους. Αυτό
λέει η λογική, αυτό είπε και το Συμβούλιο της Επικρατείας. Αν ο κ.
πρωθυπουργός δεν το δεχόταν αυτό, ας μην αναλαμβάνατε, κ. Καψή…
5. Συνταγή αντισυνταγματικότητας.
Το λουκέτο άφησε τη χώρα χωρίς τηλεόραση. Αυτό, από μόνο του, είναι
προβληματικό. Δημοκρατία χωρίς δημόσια ενημέρωση δεν υπάρχει. Η
κυβέρνηση αντελήφθη τον συνταγματικά κατοχυρωμένο έλεγχο της δημόσιας
ραδιοτηλεόρασης (Άρθρο 16 του Συντάγματος) ως εμπράγματο δικαίωμα.
Αντελήφθη την ΕΡΤ ως, κατά κυριολεξία, δικιά της και λειτούργησε σαν η
δημόσια ραδιοτηλεόραση να ήταν μια οποιαδήποτε «προβληματική»
επιχείρηση, ευτελίζοντας το Σύνταγμα.
6. Τέλος, συνταγή υπέρογκου κόστους.
Εδώ είναι που ο παραλογισμός αγγίζει τα όρια του μυαλού, ακόμη και του
πιο νοσηρού. Η όλη επιχείρηση αφήνει, μετά από πέντε μήνες, ζημιά πολλών
εκατομμυρίων ευρώ (300 εκατομμύρια κατά την εκτίμηση των εργαζόμενων).
Γι’ αυτή τη λογιστική απώλεια δεν υπάρχει ευθύνη;
Τώρα, οι
άνθρωποι στα κυβερνητικά επιτελεία θα σκέφτονται πώς να διαβούν το δρόμο
την επομένη, ανασκουμπωμένοι μετά τη μεγαλειώδη πολιτειακή τους
αποτυχία. Δεν θα τα καταφέρουν όμως. Έχουν γεμίσει με τόση λάσπη το
δρόμο, ώστε είναι βέβαιον ότι δεν θα τα καταφέρουν. Και άντε να τη
βγάλεις αυτή τη λάσπη… Αυτό είναι το ζήτημα, πλέον.